KİRA BEDELİNİN ARTIŞI VE TESPİTİ

Kira bedelinin belirlenmesi 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 344. maddesinde “Kira Bedeli” başlığı altında düzenlenmiştir. Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir.

Tarafların kira bedelinde anlaşamaması durumunda; uyuşmazlığın giderilmesi için dava açılması gerekmektedir. Kira parasının tespiti davaları kiralayan tarafından açılabileceği gibi kiracı tarafından da açılabilir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 345. Madde gereğince kira bedelinin belirlenmesine ilişkin dava her zaman açılabilir. Ancak kira tespit davasının yeni dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte açıldığı ya da kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kiracıya yazılı bildirimde bulunulmuş olması koşuluyla, izleyen yeni kira dönemi sonuna kadar açıldığı taktirde, mahkemece belirlenecek kira bedeli, bu yeni kira döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı bağlayacaktır.

Bununla beraber, kira sözleşmesinde yeni kira bedelinin artırılacağına ilişkin bir hüküm varsa, yeni kira döneminin sonuna kadar açılacak davada mahkemece belirlenecek kira bedelinin de, bu yeni dönemin başlangıcından itibaren geçerli olacağı kabul edilmektedir.

Kiranın tespiti kararının amacı kira sözleşmesinin yeni dönemde belli olmayan ücret unsurunu belirli bir hale getirmekten ibarettir. Bu aşamada kiranın tespitinde hukuki sonuç ancak hakimin kararıyla doğmaktadır.

Beş yıldan uzun süren anlaşmalarda; anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın kira bedeli hâkim tarafından tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir.

Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa; kira bedeli bir önceki kira yılının tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.

Kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa; 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak şartıyla, beş yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. Ancak aşırı ifa güçlüğü durumunda değişiklik yapılabilir. TBK MADDE 138- Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum, borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirir ve borçlu da borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olursa borçlu, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir.

Stj. Av. Didem YAZICI

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

× CONTACT US ON WHATSAPP